Zdolności antycypacyjne, a skuteczności indywidualnych działań boiskowych w defensywie u zawodników.
Pomimo wielu przeprowadzonych do tej pory badań nie zdołano dokładnie ustalić, czy antycypacja polega przede wszystkim na wyszukiwaniu w postrzeganym obrazie informacji, cech kluczowych, czy też wnioskowaniu na podstawie relacji i konfiguracji dwóch lub więcej informacji/cech względem siebie. Niektóre z badań, na przykładzie analizy rozpoznawania ruchów twarzy wskazują, że rozpoznawanie konfiguracyjne ma większe znaczenie (Valentine, 1988) jednak specyfika owych ruchów w stosunku do motoryki całego organizmu w sporcie jest odmienna. Znaczenie postrzegania cech obrazu bądź ich konfiguracji zależne jest również od specyfiki dyscypliny, samego fragmentu gry czy elementu technicznego, jak pokazały choćby badania Muller i inni (2007) na krykiecistach.
Według Borysiuka i Sadowskiego (2007) proces antycypacji zdecydowanie skraca czas reakcji jak i zwiększa efektywność (szybkość wykonania) samego ruchu/działania. Do jednakowych wniosków w swoich eksperymentach dochodzą m.in. Schmidt i Gordon (1977), Kelso (1995), Wood i Abernethy (1997), Williams i Grant (1999). Jak wskazuje w swych badaniach Abernethy (1991) czekanie przez zawodnika na jednoznaczny bodziec, który decyduje o podjęciu reakcji jest mniej efektywne niż szukanie przesłanek kinematycznych oraz przewidywanie na ich podstawie ruchu rywala. Aby sprawdzić słuszność tych wyników celowe byłoby zbadanie więc współzależności elementarnych zdolności psychomotorycznych, jak zdolność oceny prędkości i odległości obiektu (jednoznaczny bodziec), oraz boiskowych zdolności antycypacyjnych.
Przy założeniu, że proces antycypacji podlega poprawie w wyniku uczenia się (najczęściej poprzez doświadczenie), można wnioskować, iż zawodnicy starsi podlegający jednakowemu procesowi szkolenia, po uśrednieniu ich zdolności indywidualnych, będą posiadali większą zdolność przewidywania zdarzeń boiskowych jak choćby kierunek ruchu przeciwnika od swoich młodszych kolegów. Badanie przeprowadzone przez Jacksona i Mogan ( 2007 ) wykazało, że zawodnicy na poziomie mistrzowskim w przeciwieństwie do amatorów lepiej i trafniej selekcjonują pobierane informacje z otoczenia, na podstawie których wnioskują o dalszym przebiegu wydarzeń. Badania Savelsberg, Williams, Van Der Kamp i Ward (2002) na piłkarzach nożnych, konkretnie na bramkarzach dowiodły, że profesjonaliści stosują bardziej wydajne i skuteczne strategie przeszukiwania wizualnego, poświęcając mniej czasu na analizę obszarów ciała strzelca mniej cennych informacyjnie. Amatorzy poświęcali więcej uwagi mniej istotnym bodźcom jak ułożenie tułowia, ramion i bioder. O ile w przypadku obu badań do czynienia mamy z grupami zawodników profesjonalnych oraz amatorów, nie zaś grup mistrzowskich różniących się wiekiem, to bez wątpienia profesjonalizm związany jest z większą wiedzą i doświadczeniem dotyczącym antropometrii w danej dyscyplinie od amatorów oraz dłuższym sumarycznym czasem nauki (poprzez trening).
W dotychczas prowadzonych badaniach dotyczących zjawiska antycypacji u sportowców najczęściej stosowanym przez badaczy jest paradygmat okluzji czasowej (ang. Spatial Ocslusion Technique), wielokrotnie wspierany przez aparaturę do śledzenia ruchu gałek ocznych (ang. Eye Movement Analyses) czy opis werbalny (Farrow, Abernethy 9 Jackson, 2005; Williams, Ward, Knowles i Smeeton, 2002).
We wspomnianym już badaniu Jacksona i Mogana ( 2007 ) wykorzystano paradygmat przesłonięcia przestrzennego (okluzji przestrzennej) polegający na tym, że na podstawie przesłanek wizualnych (zawodnicy oglądali film z serwisem tenisowym) badani mieli za zadanie odczytać informacje o kierunku i rodzaju serwisu. Aby sprawdzić jaka przesłanka wizualna jest najbardziej istotna dla predykcji pokazywano zawodnikom różne momenty zagrania serwisowego. Okazało się, że zasłonięcie momentu podrzutu i zamachu redukowało różnicę w możliwościach predykcyjnych profesjonalistów i amatorów. Niektóre informacje bowiem jak ruch szyi, czy też układ nóg w przypadku predykcji kierunku serwisu są nieistotne, a skupienie uwagi na nich wręcz niekorzystne w przypadku chęci przewidzenia jej lotu piłki. Podobne obserwacje przyniosły badania Savelsberga, Williamsa, Van Der Kampa i Warda (2002) na piłkarzach nożnych.
Badania Abernethy (1990); Smeeton, Williams, Hodges i Ward (2005) Müller , Abernethy i Farrow (2006), Williams, Hodges, North, i Barton, (2006), Mann, Williams, Ward, i Janelle, (2007), Abernethy, Zawi i Jackson (2008) potwierdziły, że zawodnicy na poziomie mistrzowskim są w stanie wychwytywać i kierować uwagę na najważniejsze kinematycznie informacje zdradzające ruch przeciwnika, tym samym lepiej przewidywać jego przeciwnika.